Makedemya Fındığı
Makademya fındığı ya da halk arasındaki adıyla “Avustralya fındığı”, Proteacea familyasına ait bir bitkinin tohumudur. Bu tohum, yağ açısından oldukça zengin olduğu gibi normal bir fındıktan da daha büyüktür. Bu nedenle makademya fındığı, kuru yemiş olarak tercih edilmektedir. Peki makademya fındığının derin tarihi hakkında neler biliyoruz? Gelin bu lezzetli tada yakından göz atalım.
Makedemya Fındığı Nedir?
Makademya fındığı, pek çok millet tarafından farklı isimlere sahip bir bitkinin tohumudur. Bu nedenle; macademia nut, gyndli, jindilli ve boombera gibi değişik adlarla da bilinmektedir. Yüksek değerlere sahip bir besin kaynağı olduğu için, anavatanından uzun coğrafyalara taşınmış ve üretimi teşvik edilmiştir. Avustralya’da doğal olarak yetişen makademia fındığı, yerli halk tarafından tüketilirken, sonraları ABD topraklarında da üretilmiştir. Günümüzde ticari değeri bulunan makademia bitkisi çeşitleri ise şunlardır:
- Macademia intergrifolia
- Macademia tetraohylla
- Macademia ternifolia
Yukarıda yer alan 3 tür içerisinden yalnızca macademia ternifolia tüketime uygun değildir. Bu tür, daha çok kozmetik ürünlerinde kullanılmaktadır. Diğer iki tür ise hem kozmetik alanında hem de gıda sektöründe tüketilmekte ve bu nedenlerle üretimi gerçekleştirilmektedir. Bu üç makademia bitkisi türünün yanı sıra, pek çok makademia bitkisi çeşidi yer almaktadır. Ancak bu üç tür dışında diğer türlerin kendisi ya da tohumları, ticari değere sahip değildir.
Makademia Fındığı Besin Değerleri
100 gram değerindeki makademia fındığu, aşağıdaki besin değerlerine sahiptir:
- 718 kalori
- 14 gram karbonhidrat
- 12 gram lif
- 8 gram protein
- 76 gram yağ
Makademia fındığı aynı zamanda omega-7 yağ asitleri açısından da zengindir. Giresun fındığında ise omega-3 yağ asitleri bulunmaktadır. Makademia fındığının içerisindeki değerlerden karbonhidrat %7,19 değerinde iken, yağ oranı %88,7 değerindedir. Protein oranı ise %4,12 değerine sahiptir. Eğer 100 gram kadar makademia fındığı tüketirseniz, günlük almanız gereken yağ miktarının %116,6 kadarını almış olursunuz. Bu nedenle, makademia fındığını tüketirken ölçülü olmak iyi bir tercih olacaktır.
Yukarıdaki besin değerleri bize şunu söylemektedir: Makademia fındığı, diğer fındık çeşitlerine göre daha yağlı ancak daha az protein oranına sahiptir. İçerisinde yer alan yağların %22 kadarı ise omega-7 yağ asitlerinden oluşmaktadır. Ek olarak makademia fındığı içerisinde; demir, tiamin, E, B1, B2 ve B9 vitamini (folik asit) riboflavin, selenyum, sodyum ve potasyum da yer almaktadır.
Makademia fındığı içerisindeki yüksek yağ oranı nedeniyle özellikle de kozmetik sektöründe kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra, makademia fındığı yenilebilen bir tohumdur.
Makedemya Fındığı Tarihi
Makademia fındığının anavatanı Avustralya’dır. Burada, ilk olarak aborjinler tarafından tüketilmiştir. Sonrasında adaya gelen Avrupalılar, makademia bitkisinin tohumu olan makademia fındığına ilgi göstermiştir. Bu nedenle 1828 yılında Allan Cunnigham tarafından makademia bitkisi keşfedilmitşri.
1857 yılında resmen adlandırılan makademia bitkisi, bir yıl sonra ilk defa bir yabancı tarafından tüketildi. Fındığı tüketen kişinin hasta olmadığı görülünce, makademia fındığının yenilen bir tohum olduğu anlaşıldı ve 1860’lı yıllarda makademia fındığının ticareti yapılmaya başlandı. 1881 yılında Hawaii’ye ticaret amacıyla ihtal edilen makademia fındığı, kısa bir süre içerisinde ün kazandı. Çok geçmeden, 1889 yılında Avustralya’lı botanist olan Joseph Maiden, makademia fındığını dünyaya tanıttı. 1922 yılına gelindiğinde ise, Ernst Van Tassel tarafından Hawaiian Macademia Nut Co. şirketi kuruldu. Bu yıllardan sonra makademia fındığı, tüm dünyaya satılmaya başlandı. Aradan geçen yıllar sonunda, 1997 yılında ABD, makademia fındığı üretimi konusunda Avustralya’yı geçerek birinci oldu. Günümüzde ise makademia fındığı üretimi konusunda başı çeken ülkeler ABD ve Avustralya’dır.
Makademya Fındığı Nerede Yetişir?
Eskiden sadece Avustralya’da doğal olarak yetişen makademia bitkisi, sonraları Hawaii’ye taşınmıştır. Buradan, dünyanın pek çok bölgesine de ulaşmıştır. Günümüzde en çok makademia fındığı yetiştiren bölgeler başlıca şunlardır:
- Kosta Rika
- İsrail
- Kenya
- Bolivya
- Yeni Zelanda
- Guatemala
- Malavi
- Kalifornia (ABD)
- Güney Afrika
Yukarıdaki yerlerden de anlaşılacağı üzere, makademia fındığı sıcak iklimlerde yetiştirilmektedir. Sıcak ve nemli iklimlerde üretimi yapılan bu bitki ve tohumunun ülkemizde ise kayda değer bir üretimi söz konusu değildir. Bu nedenle ülkemizdeki makademia fındığının neredeyse tamamı ithaldir.